Het veld in

In het licht van de volle maan loop ik over de smalle paadjes tussen de rijstvelden. We maken grapjes en proberen onze balans te bewaren en niet in de natte rijstvelden terecht te komen. Voor me loopt een community facilitator (een vrijwilliger van het project) en een lid van de Barangay Council (dorpsraad). We komen van de rivier, waar CARE in 2007 samen met twee dorpen een oever versterking (‘gabion’) heeft gebouwd. Jammer genoeg blijkt nu dat de gabion niet sterk genoeg was. In januari van 2008, 2009 en 2010, als de regens het hevigst zijn en de meeste overstromingen voorkomen, is de gabion ‘omgevallen’, en ligt nu op z’n kant in de rivier. Een andere gabion die we eerder vandaag bezochten heeft het wel gehouden en beschermt nu de mensen die direct naast de rivier wonen. Het concept is dus goed, maar de constructie moet verbeterd worden. Ik maak in mijn hoofd een aantekening om dit probleem aan te kaarten bij de burgemeester, hij kan de barangay missschien helpen om de gabion te versterken en te verhogen. Het project hier is gezamelijk werk van CARE, de gemeente en de dorpsgenoten.


Een van de gabions

Ik ben al een week in Saint Bernard, een van de gemeentes waar we al een aantal jaren projecten hebben, om zo mensen beter voor te bereiden op rampen en het risico te verminderen. In de verchillende dorpen (‘barangays’) zijn gabion’s gebouwd en bomen geplant om de rivier oever te beschermen. Ook zijn regen meters geinstalleerd en mensen getraint om te meten hoeveel regen er valt. Als er boven in de bergen veel regen valt in korte tijd, dan worden de mensen benedenstrooms gewaarschuwd voor mogelijke ‘flash floods’; plotselinge overstromingen. Er is een radiosysteem dat alle dorpen met elkaar verbindt en in elk dorp zijn bellen om de mensen te waarschuwen als er een overstroming is. Ook wordt met het hele dorp geoefend om te evacueren (zoals wij een brandoefening doen). Dit systeem heeft zijn dienst al bewezen. Tijdens typhoon Frank in 2008 is een waarschuwingssignaal gegeven en zijn mensen een uur voor de overstromingen geevacueerd. Alleen rijstvelden en huizen zijn beschadigd, de mensen zelf zijn ongedeerd gebleven.

Het leven in Saint Bernard is niet makkelijk. In 2006 heeft een enorme ‘landslide’ (aardverschuiving) een heel dorp weggevaagd, en meer dan 1000 mensen kwamen om. Sinds die tijd zijn een aantal NGOs, zoals CARE, actief in de regio. De meeste kwamen om noodhulp te geven en verdwenen daarna. CARE bleef om de capaciteit van de mensen te versterken zodat ze beter gewapend zijn tegen dit soort bedreigingen. De inwoners van Saint Bernard leven bijna dagelijks met gevaar; de hele regio wordt bedreigt door aardverschuivingen (door regens, maar ook door aardbevingen). Daarnaast zijn er typhoons, overstromingen, aardbevingen (Saint Bernard ligt op de zogenaamde ‘fault line’) en er is een vulkaan die kan uitbarsten. Geen pretje dus. Maar mensen kunnen ook niet zo makkelijk ergens anders heen. Hier is hun familie en hun land; hier zijn ze geboren en hier willen ze sterven.


Een huisje midden in de rijstvelden, op de achtergrond de gevolgen van de landslide

Zeven barangays zijn permanent verplaatst na de landslide in 2006, nadat een deel van de mensen zo’n 2,5 jaar in een evacuatie kamp heeft gewoond. Nu wonen mensen in kleine huisjes (10m2 voor het hele gezin, 2 onder 1 kap), zonder land om rijst of groente te verbouwen. Sommige mensen gaan overdag terug naar hun oude dorp om op hun land te werken, maar niet als het heel hard en lang regent. Wat dat betreft hebben de mensen hun lesje wel geleerd; gemiddeld heeft elk gezin zo’n 2 leden verloren in de landslide in 2006. Sommigen kunnen hun land niet meer gebruiken, omdat de landslide veel rotsen en puin heeft achter gelaten. Zij moeten ergens anders hun inkomen vandaan halen, wat niet zo makkelijk is. Het gemiddelde inkomen hier is ongeveer €20 per maand. De meeste mensen zijn boer en hebben weinig geld te besteden.


Ons vervoermiddel - je ziet het EU en CARE logo op de zitting achter in (dat heet recycelen!)

Het lijkt een uitzichtloze situatie, hier in Saint Bernard. Maar zo voelt het niet. Veel mensen zijn inventief en blijven op zoek naar werk. Ook komt er geld binnen van de ‘Filipino Overseas Workers’ die hier familie hebben wonen (al is dat niet een hele duurzame oplossing van het probleem). En natuurlijk is hier het project van CARE, dat de mensen traint om beter voorbereid te zijn op een mogelijke ramp. Er zijn veel actieve vrijwilligers en overal waar ik kom wordt er positief over de projecten gesproken. We hebben een goede reputatie en dat is fijn om te merken. Het geeft me energie om straks weer op kantoor in Manila (zonder frisse lucht, maar met aardbevingen en typhoons) na te denken over hoe we ons werk nog beter kunnen doen.